Namen van vele duizenden landverraders tijdens WOII online, maar hun dossiers (nog) niet
Altijd al gevonden dat opa verdacht positief over de Duitsers was? Altijd al gedacht dat er een licht antisemitisch luchtje om de oude man heen hing? Vond je het ook altijd al vreemd dat opa zijn kanariepietje liefkozend Dolfje noemde? En liep hij vaak met zijn rechterarm strak schuin omhoog en had hij een heel klein snorretje? Dan kan het maar zo zijn dat hij in de jaren 40-45 collaboreerde met de Duitsers! Misschien was je lieve opa wel helemaal niet zo lief in die jaren en spande hij samen de moffen! Jaaaa, misschien was hij wel een NSB'er!
Om dat uit te vogelen kan je vanaf vandaag terecht bij het Nationaal Archief in Den Haag. Met het project Oorlog voor de Rechter is het mogelijk de namen van overleden Nederlanders in te zien die in de oorlog samenwerkten met de Duitsers, of daarvan verdacht werden. Het zou gaan om zo'n 425.000 personen. Gevoelige informatie natuurlijk want niemand zit te wachten op een moffenvriend in de familie, ook al is diegene misschien al wel dertig jaar dood. Dus jaag de naam van die gekke opa maar eens door de zoekmachine en je kan zien of iets met de NSB te maken had!
Leuk om te doen natuurlijk, maar verder dan wat namen kom je vooralsnog niet. De dossiers zijn vanwege de gevoeligheid van de materie niet online in te zien. Dit na bezwaren van nabestaanden van collaborateurs, nabestaanden van oorlogsslachtoffers en de Autoriteit Persoonsgegevens. Er is gekozen voor een tussenweg, een overgangsperiode. De namen van mensen die samenwerkten met de bezetters of daarvan verdacht werden zijn online te vinden, maar wil je weten waar ze van verdacht en/ of veroordeeld werden, dan moet je naar het archief zelf toe. In een speciale ruimte in het Nationale Archief, waarvoor een afspraak gemaakt moet worden, kan je dan alles tot je nemen. Kopieën maken van de archiefstukken is verboden en het kan zijn, in theorie, dat toegang tot het archief wordt geweigerd.
Er zitten dan ook dossiers tussen van zware oorlogsmisdadigers. Nederlanders bijvorbeeld die in dienst waren van de Waffen-SS (zo’n 20.000) en allerlei NSB-leden met de meest gruwelijke oorlogsmisdaden op hun kerfstok. Maar, voordat je in de stress schiet omdat je opa's naam terugvindt in het online archief, er staan ook namen tussen van mensen die onschuldig bleken te zijn.
Grasduinen wordt dit dus!