De asielnoodwet, en de juridische onhaalbaarheid daarvan, hangt als een strop om de nek van kabinet-Schoof
De rookpluimen van de Algemene Politieke Beschouwingen hangen na twee dagen debat nog boven Den Haag, net als de vraag waar we de afgelopen dagen naar hebben zitten kijken. Het was weer eens een rare Haagse mengeling van amateurisme, onbeschaafdheid, Haagse spelletjes, gespeelde verontwaardiging, met als uitkomst de bittere realisatie dat het bestuur van het land in handen ligt van ruziemakers die elkaar wantrouwen en die bereid zijn de democratie buiten spel te zetten om hun zin door te drammen.
De afgelopen 48 uur waren wat wat dat betreft zinvol om helder te krijgen aan wat voor kabinet premier Dick Schoof, pas twee maanden in dienst, leiding geeft. De conclusie: het samenraapsel is zo fragiel dat het relevant is de vraag te stellen waar deze coalitie in vredesnaam aan is begonnen. De open zenuw is dat de PVV, met Geert Wilders en de minister van Asiel Marjolein Faber voorop, uiteindelijk maar één agendapunt hebben waar ze hoe dan ook hun gelijk op willen halen: de asielnoodwet. Dat door een buitengewone actie van de Kamer duidelijk is geworden dat de juristen en top-ambtenaren van de betrokken ministeries op zijn zachtst gezegd twijfelen aan de juridische haalbaarheid en democratische zuiverheid daarvan, deert ze niet. De noodwet moet en zal er komen, goedschiks of kwaadschiks. Wilders en Faber hebben hun tanden erin gezet en zij hebben al duidelijk laten weten niet zomaar los te zullen laten.
De vraag roept zich op waarom een partij zo graag de Kamer buitenspel wil zetten en een noodtoestand wil uitroepen als er niet onderbouwd kan worden dat er een noodtoestand is. De vraag roept zich ook op of dit kabinet, na het openbaren van de ambtelijke stukken, het nu nog aandurft om eenzijdig een asielnoodwet in het leven te roepen. Het zou een bom leggen onder de samenwerking tussen het parlement en het kabinet en daarmee onder de bestuurbaarheid van het land. Dat de PVV hier tóch een halszaak van maakt is vanuit hun ideologie bekeken logisch. Een noodwet zet beide Kamers buitenspel en geeft het kabinet een keur aan mogelijkheden om buiten de wet om harde asielmaatregelen te nemen, een ideale situatie om in te werken voor hardliner Faber. Het NSC heeft echter al laten weten zijn handen van de noodwet af te trekken als de Raad van State zich er tegen uitspreekt, iets waar zeker rekening mee moet worden gehouden. Voor de PVV zal een rechterlijke uitspraak niet voldoende zijn om de asielnoodwet op te geven. Wilders weet immers dondersgoed dat de PVV, als grootste partij van het land, al zijn geloofwaardigheid verliest als het in een kabinet gaat zitten zónder asielnoodwet. Het is hun levensader en in de onderhandelingen heeft de PVV zo'n beetje al hun andere standpunten al opgegeven.
De asielnoodwet en de waarschijnlijke juridische onhaalbaarheid ervan hangt daarmee als een strop om de nek van het kabinet-Schoof. Het zal tovermanskunsten eisen van de premier om deze te ontrafelen zonder het kabinet daar slachtoffer van te laten zijn.